Ξετυλίγεται μέρα με τη μέρα το κουβάρι του σκανδάλου που αφορά το τερματικό φυσικού αερίου στο Βασιλικό, που προκαλεί την οργή της κοινής γνώμης, με τα κόμματα να διεκδικούν πλήρη διαλεύκανση της υπόθεσης αλλά και ολοκλήρωση του πολυδάπανου έργου, την ώρα που το ζήτημα συνεχίζει να βρίσκεται ενώπιον της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, η οποία εξετάζει υπόθεση ενδεχόμενης απάτης κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, κατάχρηση κονδυλίων της ΕΕ και διαφθορά.
Σε αυτή τη φάση τρέχει η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για διαφθορά, αλλά και η υπόθεση ενώπιον του Διαιτητικού Δικαστηρίου, στο οποίο αποτάθηκε η κινεζική εταιρεία διεκδικώντας πέραν των 200 εκατ. ευρώ. Την ίδια ώρα, η κυπριακή πλευρά επιχείρησε ανεπιτυχώς να εξαργυρώσει τις εγγυητικές που έδωσε η κινεζική εταιρεία CPP για το έργο του τερματικού φυσικού αερίου στο Βασιλικό, ύψους περίπου 70 εκατ. ευρώ, αφού, όπως δήλωσε χθες στο ραδιόφωνο του «Π» και την εκπομπή «Πρωινή Επιθεώρηση» ο πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας της Βουλής, Κυριάκος Χατζηγιάννης, η κινεζική πλευρά μπλόκαρε τις εγγυητικές προκειμένου να μην είναι σε θέση η Κυπριακή Δημοκρατία να τις εξαργυρώσει.
Τα πρακτικά της Επιτροπής
Αίσθηση προκαλεί την ίδια ώρα η αποκάλυψη ότι, ενώ η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας βρισκόταν ήδη σε εξέλιξη, σε συνεδρίαση της Επιτροπής Ενέργειας της Βουλής στις 11 Ιουνίου όπου ήταν παρών και ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπακωνσταντίνου, όταν ρωτήθηκε από τον Αβέρωφ Νεοφύτου αν υπάρχει περίπτωση ευρωπαϊκής εισαγγελικής έρευνας για το project δεν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει κάτι τέτοιο. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίας, τα οποία έχει εξασφαλίσει ο «Π», ο τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ, απευθυνόμενος στον Γιώργο Παπαναστασίου, έθεσε το εξής ερώτημα: «[…]Έβαλε και η Ευρώπη λεφτά […] μπορεί να μας τα ζητήσουν και πίσω. […] Έχει σκεφτεί τούτη η Πολιτεία και την πιθανότητα να διατάξουν και για μία ευρωπαϊκή εισαγγελική έρευνα για τούτο το project;».
Η απάντηση του υπουργού Ενέργειας ήταν η εξής: «Θα είμαι ίσιος, ναι, υπάρχει τέτοιος κίνδυνος να γίνουν…», με τον πρόεδρο της Επιτροπής Ενέργειας να τον διακόπτει για να ζητήσει διευκρινίσεις αν πρόκειται περί κινδύνου ή αν πρόκειται περί έρευνας.
«Μπορεί και να εξελίσσεται, δεν το γνωρίζουμε σίγουρα. Περιμένω ενημέρωση στις επόμενες δύο εβδομάδες. […] Λοιπόν, αλλά ναι, υπάρχει πιθανότητα να εξελιχθεί και κάτι τέτοιο, περιμένουμε», απάντησε ο υπουργός Ενέργειας.
«Δεν ήταν εις γνώσιν» του υπουργείου
Κληθείς χθες από τον «Π» να απαντήσει γιατί έκανε λόγο ενώπιον της Βουλής για «κίνδυνο» ενώ βρισκόταν ήδη σε εξέλιξη η ευρωπαϊκή εισαγγελική έρευνα, ο υπουργός Ενέργειας απάντησε ότι «είπα ότι υπάρχει τέτοιος κίνδυνος. Είχα ενημερωθεί από τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία μας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι ακούγεται πως γίνεται μια διερεύνηση από το Ελεγκτικό Συνέδριο». Κληθείς να απαντήσει γιατί δεν ενημέρωσε έστω και γι΄αυτό την Επιτροπή, ο Γιώργος Παπαναστασίου ανέφερε ότι εκείνη τη χρονική στιγμή «ως υπουργείο δεν είχαμε ενημερωθεί για αυτή την εξέλιξη».
Ξετυλίγεται το κουβάρι
Στους ισχυρισμούς που βλέπουν το φως της δημοσιότητας προστέθηκαν και οι καταγγελίες του νομικού συμβούλου του Συνδέσμου Υδρογονανθράκων Oil and Gas Κύπρου και εκ των ιδρυτών του Συνδέσμου, Κρίτωνας Τορναρίτης, ο οποίος κάνει τη δική του ανάγνωση και επιχειρηματολογία σε σχέση με τις ενέργειες που οδήγησαν στην κατακύρωση της σύμβασης από κυπριακής πλευράς στην κινεζική κοινοπραξία.
Σύμφωνα με τον νομικό, μέλη του Συνδέσμου Υδρογονανθράκων Oil and Gas Κύπρου ήταν σημαντικές εταιρείες, όπως οι ENI, TOTAL, FAMELINE και πολλές άλλες. Στις 16 Φεβρουαρίου 2017, μετά από ανάθεση από τη ΔΕΦΑ, εκδόθηκε από τους συμβούλους Gaffrey Cline & Associates η μελέτη (final Report) για τη μεθοδολογία, τις επιλογές/προτάσεις για την εισαγωγή και χρήση ΥΦΑ. Η εν λόγω μελέτη ετοιμάστηκε κατόπιν απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου στις 22 Ιουνίου 2016 για μελέτη εισαγωγής Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ). Το κόστος της μελέτης ανήλθε γύρω στις €250.000 και αφορούσε την αξιολόγηση πιθανών επιλογών των βαρέου τύπου καυσίμων και ντίζελ, που χρησιμοποιείται από την ΑΗΚ, για μείωση του κόστους παραγωγής με τη χρήση φυσικού αερίου και με όφελος για την οικονομία.
Σύμφωνα με τον Κρίτωνα Τορναρίτη, η μελέτη έδινε τις κατευθυντήριες γραμμές για το όλο έργο, τα ρίσκα και το χρονοδιάγραμμά ολοκλήρωσης του έργου το 2020.
Ο νομικός εκφράζει, σε αυτό το πλαίσιο, τη θέση ότι η ΔΕΦΑ και κατ’ επέκταση το Υπουργείο Ενέργειας μάλλον δεν ακολούθησαν τις συμβουλές της Gaffrey Cline & Associates για εκτέλεση του έργου, «αλλά επέλεξε μια από τις τέσσερις προτάσεις λειτουργίας τερματικού σταθμού που ήταν η ακριβότερη, πολυπλοκότερη και πιο χρονοβόρα, με τα σημερινά δεδομένα. Εν τη σοφία της αποφάσισε να κατασκευάσει μια πολύπλοκη και πολυδάπανη πλατφόρμα (Jetty) και να παραβλέψει τις οδηγίες των συμβούλων για ξεχωριστά συμβόλαια και προσφορές για εκτέλεση του έργου». Γεγονός που, σύμφωνα με τον νομικό, εκτροχίασε τη φιλοσοφία των μελετητών.
Ως αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον νομικό, όλοι οι μεγάλοι κολοσσοί απέρριψαν τη συμμετοχή στο έργο διότι η εμπλοκή της κάθε εταιρείας ενείχε αυξημένα ρίσκα. «Ο κατασκευαστής του πλοίου έπρεπε να αναλάβει τις ευθύνες του όποιου εργολάβου θα αναλάμβανε τις κατασκευαστικές εργασίες της προβλήτας και της εταιρείας που θα αναλάμβανε τη λειτουργία και τη συντήρηση του τερματικού. Αυτομάτως όλες οι γνωστές διεθνείς εταιρείες, παρόλο που κάποιες αγόρασαν τα έγγραφα του διαγωνισμού ETYFA E01/2018, απέσυραν το ενδιαφέρον τους λόγω του επιχειρησιακού κινδύνου», σημείωσε ο νομικός.
Με λίγα λόγια, είπε ο νομικός, «επέλεξαν να προωθήσουν μια προσφορά που εκ των πραγμάτων αποθάρρυνε όλες τις εταιρείες με εμπειρία στον τομέα» και διερωτήθηκε «γιατί;». Την ίδια ώρα, επεσήμανε ότι «ως Σύνδεσμος στείλαμε σχόλια εκφράζοντας τη διαφωνία μας με την εν λόγω συμφωνία, αλλά φυσικά ποιος μας άκουσε!». Κάπως έτσι προέκυψε και η καταγγελία του Συνδέσμου Υδρογονανθράκων Oil and Gas Κύπρου, προς την ΕΕ, την 1η Δεκεμβρίου 2019.
Παρέμβαση Αβέρωφ
Ενδιαφέρον προς αυτή την κατεύθυνση παρουσιάζει πάντως το σχόλιο του τέως προέδρου του ΔΗΣΥ Αβερωφ Νεοφυτου σε ανάρτησή του στο «Χ»: «Γνωρίζω μετά βεβαιότητας γιατί από τις τρεις κοινοπραξίες που αρχικά ενδιαφέρθηκαν, μόνο η κινεζική παρέμεινε στη διεκδίκηση του έργου, λόγω συγκεκριμένου όρου της προσφοράς, για mutual liability (κοινή ευθύνη) όλων των μερών μιας κοινοπραξίας. Δηλαδή απαιτούσαν από τον εργολάβο που θα έκανε τις υποδομές να έχει ευθύνη όχι μόνο για τις κατασκευές αλλά και για δεκάδες χρόνια τη διαχείριση του έργου».
«Έτοιμη να συγκρουστώ», λέει η Αννίτα
Στο μεταξύ, έτοιμη να «συγκρουστεί με κάθε συμφέρον» εμφανίστηκε η πρόεδρος της Βουλής και πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αννίτα Δημητρίου, διαμηνύοντας ότι «κάθε υπόνοια διαφθοράς πρέπει να διερευνηθεί χωρίς συμβιβασμούς», καλώντας την κυβέρνηση «να μην αποκρύψει τίποτε».
Σε γραπτή δήλωσή της, η κ. Δημητρίου αναφέρει ότι από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε την προεδρία του Δημοκρατικού Συναγερμού δήλωσε ότι προτεραιότητά της «είναι η διαφάνεια παντού».
«Κάθε υπόνοια διαφθοράς να διερευνηθεί χωρίς συμβιβασμούς. Να σεβαστούμε κάθε ευρώ από τους φόρους του ταλαιπωρημένου πολίτη και να αποκαταστήσουμε την αξιοπιστία της χώρας μας που έχει τραυματιστεί», αναφέρει. Σύμφωνα με την Αννίτα Δημητρίου το ίδιο λέει και σήμερα στο ζήτημα του τερματικού στο Βασιλικό, καλώντας την κυβέρνηση «να μην αποκρύψει τίποτε». Καλεί την ίδια ώρα την κυβέρνηση «να κάνει ό,τι απαιτείται, για να έρθουν όλα στο φως και ταυτόχρονα να φροντίσει για την ολοκλήρωση του ζωτικής σημασίας έργου για τη χώρα μας», ενώ σημειώνει ότι σε αυτά θα στηρίξει την κυβέρνηση. Παράλληλα, με την ιδιότητά της ως πρόεδρος της Βουλής, ανέφερε πως θα κάνει ό,τι επιτρέπει ο κανονισμός, έτσι ώστε «να μην μείνει καμία σκιά». «Πρέπει να αποδείξουμε ξανά», κατέληξε η Αννίτα Δημητρίου, «ότι πολιτική σημαίνει προσφορά και υπεράσπιση των συμφερόντων της χώρας».
